«سفره رنگین» نقد و بررسی شد

علیرضا قزوه گفت: برای کارهای «محمد مهدی سیار» احترام خاصی قائل هستم؛ او شاعری است که من را به یاد دوران جوانی قیصر می اندازد.

نشست «ماهانه موج نوی موسیقی انقلاب» شب گذشته در حسینیه هنر با حضور میهمانان و سخنران هایی چون «مسعود ده نمکی» برگزار شد. محسن صفایی مجری این برنامه در ابتدای نشست در سخنانی گفت: انگیزه برگزاری این جلسه دعوت از دوستان آهنگ ساز، شاعر و تنظیم کننده است تا موضوع هایی که موضع اساسی ما محسوب می شوند را بیان کنند. از جمله این موضوعات می توان به عدالت، عاشورا و حتی همانند پیشنهاد موضوع جلسه بعدی که خانواده و نسبت آن با موسیقی است، اشاره کرد.

وی افزود: این مکان می تواند جایی باشد که اشعار تازه ای خوانده و نقد و بررسی شود؛ در کنار آن نیز سوژه ها و ایده های تازه ای بیان و مطرح می شود؛ همچنین در کنار خوانش شعرها و ترانه های جدید تیم های موسیقی، افراد فعال در این حوزه را پیدا کنند.

صفایی فرد خاطرنشان کرد: در این جلسه «مهدی نوروزی» مدرس کنسرواتوار موسیقی دانشگاه تهران و آهنگ ساز و تنظیم کننده و سرپرست ارکستر ایستگاه حضور دارند؛ از جمله کارهای او بازسازی کارهای خاطره انگیز موسیقی های اول انقلاب بوده که از این جمله می توان به از کرخه تا راین، سمفونی انقلاب و بوی پیراهن یوسف اشاره کرد.

وی اضافه کرد: در این بین نصیرنژاد دانش آموخته دانشگاه تهران هستند. در سال های اخیر شاهد اضافه شدن ظرفیت موسیقی به عرصه فرهنگی کشور از سوی دانشگاه تهران هستیم که لیسانس موسیقی از دانشگاه تهران دارد و شاگرد افرادی چون «شاهین فرهت» که غول های موسیقی کلاسیک محسوب می شوند بودند؛ او اولین کارهای جدی را در حوزه موسیقی انجام داد و به عبارتی ما آهنگ سازی و موسیقی در حوزه طنز را با کمک او شکل دادیم.

در بخش بعدی این برنامه حامد بامروت نژاد در سخنانی قبل از نمایش نسخه کوتاه تر از مستند «داد» در سخنانی، گفت: این مستند یک فیلم 25 دقیقه ای از یک کار بیش از 50 دقیقه ای است؛ البته نسخه کامل اثر اینجا قرار دارد و دوستانی که تمایل دارند می توانند آن را بعد از پایان جلسه تهیه کنند. اگر بخواهم از شروع این مستند سخنی بیان کنم باید بگویم ایده ساخت این مستند از شلاق خوردن کارگران در محلی به نام آق دره شکل گرفت.

وی افزود: این موضوع خیلی پیچید و بسیار بهت انگیز بود؛ چرا که کارگران معدن فارغ از اینکه چه کرده اند شلاق خورده اند. شاید عجیب تر از موضوع شلاق این موضوع اجرا شدن این حکم بود؛ در همین روزها بود که بحث فیش های نجومی مطرح شد و از این سرعتی که دستگاه قضایی برای اجرای عدالت داشت تعجب می کردیم در حقیقت این موضوع در نوع خود بسیار جالب و عجیب بود و این نوع برخورد جرقه ای بود برای اینکه کاری در مورد این کارگران شلاق خورده ساخته شود.

بامورت ادامه داد: در ابتدا ما با این رویکرد رفتیم صدای آنها را برای فیلمنامه ای که لازم داشتیم ضبط کنیم زیرا قصه ها و داستان های آنها قطعا مناسب فیلمنامه ما بود؛ البته این امر به دلایل متخلف از جمله این که شلاق خورده بودند و ترسیده بودند میسر نشد تا «سید میثم صفائیان» یکی از این کارگران و دوستان ما در جنبش عدالتخواه دانشجویی درگیر این قضیه شدند.

وی خاطرنشان کرد: تصاویری که در این کار می بینید از همسر و دوستان آقای صفائیان که در پایانه بار بندرعباس دستگیر شد و یک سال هم حکم زندان برای او بریدند ضبط شده است و در حقیقت این مصاحبه ها قبل از اینکه حکم زندان برای آقای صفائیان بریده شود با همسر و دوستان او انجام شده است.  مستند «داد» به تعبیر یکی از دوستان درباره مبارزه با فساد نیست بلکه مبارزه در راه تبعیض است.

وی یادآور شد: به نظرم با «سید میثم صفائی» ها و «منصور نظری» ها و افرادی از این قبیل که به ناعدالتی ها و فساد سیستم اعتراض می کنند برخورد می شود. آنها ریزعلی ها و دهقان فداکارهای انقلاب اسلامی هستند؛ افرادی که یک از بحران و اتفاق هایی خبر می دهند و با آتش زدن لباس های خود از یک بحران و فاجعه خبر می دهند؛ آنها قصد دارند تا جلوی یک بحران اجتماعی را بگیرند ولی با آنها برخورد می شود؛ در حقیقت الان دوره کتک خوردن ریزعلی های انقلاب اسلامی است تا ان شاءالله بعدها مردم بفهمند آنها چه اقداماتی انجام داده اند.  امیدواریم این مستند یک بهانه و شروعی باشد تا در تمامی عرصه های هنری بحث عدالت خواهی و مبارزه با فساد و ناکارآمدی را کلید بزنیم.

در ادامه این مراسم مستند «داد» و کلیپ «خیابان و خواب» علیرضا عصار برای حاضران نمایش داده شد، سپس «مسعود ده نمکی» کارگردان سینما در سخنانی، گفت: اگر به این شعر توجه کنید متوجه می شوید پیوند بین موسیقی، شعر خوانندگی و تصویرسازی موجب می شود یک اثر کاملا متفاوت شود و حتی این ترانه بدون تصویر می تواند مضمونی ضد انقلابی داشته باشد.

وی افزود: ضد انقلاب هم این موضوع را فهمیده بود و با استفاده از این کار که در آن زمان مجوز پخش هم نداشت از قسمت نخست این موسیقی که حماسی بود استفاده می کرد و در ماهواره ها با استفاده از این آهنگ کلیپ هایی درست کرده بودند که در آن از تصاویری با موضوع فقر و اشرافی گری بهره برده بودند.

این کارگردان سینما ادامه داد: این کار در سال 80 و در دوره دولت اصلاحات ساخته شده بود و تا آن زمان که مستند عموما مخاطب خاص داشت شاهد بودیم بعد از تولید این کار بیش از 10 میلیون نسخه از آن قاچاق شد.  حتی آمارهایی داریم که نشان می دهد این مستند بالغ بر صدها هزار بار از طریق اینترنت دانلود شده است و بعد از تولید و نمایش این مستند بود که شاهد بودیم بخشی از حاکمیت به دنبال برخورد با آن بود و بخشی دیگر هم نمی توانست با آن برخوردی انجام بدهد.

وی اضافه کرد: در آن سالی که این فیلم ساخته شد رئیس جمهور وقت به وزیر ارشاد نامه ای نوشته بود که این فیلم نگاهی جناحی به معنا و مفهوم عدالت ندارد و برای ضایع کردن دولت اصلاحات نیامده است و می خواهد یک بحث اجتماعی را بیان کند؛ بر این اساس با سازنده تعامل داشته باشید. نکته جالب اینجاست وقتی برای نخستین بار این فیلم را برای تعدادی از کارشناسان کشور نمایش دادیم آنها در نهایت با گریه سالن نمایش فیلم را ترک کردند اما در نهایت اقدام به ایجاد محدودیت هایی کردند که این فیلم نباید پخش شود.

ده نمکی متذکر شد: اتفاقی که بعد از نمایش این فیلم افتاد نتیجه ای را داشت که روزنامه نیویورک تایمز آن زمان در مورد این مستند و تاثیر اجتماعی آن مطالبی را منتشر کردند و در حقیقت اگر کسی عقل داشت متوجه می شد که جامعه آن زمان تشنه عدالت بود.    بعد از 15 سال می توانم به این موضوع اشاره کنم که وقتی فهمیدم قصد دارند جلوی پخش این مستند را بگیرند شبانه 1000 نسخه از آن تکثیر کردیم و برای ائمه جمعه، استانداران و نمایندگان مجلس، نمایندگان خبرگان ارسال کردیم.

این کارگردان سینما در بخش دیگر سخنان خود گفت: در آن زمان مرتضوی دادستان تهران بود ولی فیلم را ندیده بود و زمانی که مطلع شد قرار است جلوی آن گرفته شود نسبت به این موضوع واکنش نشان داد؛ در نهایت قرار شد این فیلم در ساعت 14 ظهر در فرهنگسرای ارسباران نمایش داده شود البته در آن زمان شهردار تهران احمدی نژاد و رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران مشایی و رئیس فرهنگسرای ارسباران نیز سجادپور بود.

ده نمکی افزود: نکته جالب اینکه زمانی که دستگاه های امنیتی به منظور جلوگیری از پخش آن به ما فشار وارد کردند این افراد کوچکترین حمایتی از نمایش این مستند نکردند؛ البته در آن زمان این موضوع را بیان نکردم که موجب تضعیف دوستان نشوم زیرا برای ما کاملا آشکار بود که در مورد این قصه عدالت خواهی اگر کسی کوچکترین نگاه کاسب کارانه نسبت به آن داشت متوجه می شد که اگر از یک مستندی 10 میلیون نسخه در کشور منتشر می شود نشان از تشنگی مردم در موضوع عدالت دارد.

وی ادامه داد: حرف های عدالت خواهانه زدن مستلزم این موضوع است که شما زمان شناس باشید؛ این کلیپ نشان داد که اگر شما اهالی موسیقی با مستندسازان و تصویرگران تشکیل گروه هایی را بدهید آن وقت است که به تاثیر بیشتر ترانه نسبت به صدای آن پی خواهید برد.

این کارگردان سینما خاطرنشان کرد: نکته دیگر اینکه آقای میرشکاک آن مقاله «دوزخ پایتخت» خود را کتاب کرده بود که نهایت شمارگان آن بین 2 تا 5 هزار نسخه بود؛ حالا ابن خلدون 400 سال قبل در مورد کلان شهرها و آسیب ها آن سخن گفته بود و هیچکدام را کسی جدی نگرفته بود اما وقتی همان سخن ها در قالب یک مستند آمد تا این اندازه مورد توجه مردم جامعه قرار گرفت.  الان اگر به من بگویند «فقر و فحشا» بساز نمی سازم؛ زیرا دیگر امروز همه مردم در مورد این موضوع حرف می زنند و حتی در تریبون های نماز جمعه هم در این رابطه سخنرانی می شود و حتی در تمامی شبکه های تلویزیون نیز در برنامه های مختلف خود به موضوع فقر و فحشا می پردازند.

وی یادآور شد: نکته مهم زمان شناسی برای ساخت چنین مستندهایی است؛ آن هم در زمانی که کسی در این رابطه حرف نمی زند و البته هزینه هایی هم دارد اینکه در سال 80 بیایید و چنین مستندی تولید کنید شاهد جریان سازی خواهیم بود. پیرامون آن بخشی از کار شما که در حوزه شعر و ترانه و سرودهای انقلاب است اگر زمان شناسی درستی داشته باشد این موضوع به دیده شدن آثار شما کمک های فراوانی می کند؛ به طور مثال کارکردهای موسیقی و نواهای حماسی در زمان جنگ آنقدر زیاد بود که نمی توان منکر اثربخشی های آن شد.

ده نمکی تصریح کرد: هنر سه بخش دارد که شامل استعداد، آموزش و تکنیک و بخشی که از همه مهتر است صفای باطن و کشف و شهود است که متاسفانه امروز همه برای افراد بی خطر دست می زنند. در دنیای سینما ابتدا فیلم می سازند و سپس موسیقی آن را تولید می کنند ولی عملکرد من در این زمینه برعکس است و ابتدا تیتراژ و موسیقی را بر اساس موضوعی که دوست دارم می سازم و سپس فیلم مورد نظر خود را تولید می کنم.  بچه مسلمان باید از لحاظ روحی و معنوی به جایی برسد که دریافت الهامات رحمانی را داشته باشد که در غیر این صورت مرز تشخیص بین الهام رحمانی و الهام شیطانی بسیار سخت است.

در این بخش از برنامه آهنگ «سفره رنگین» پخش شد. سپس «علیرضا قزوه» در مورد این آهنگ در سخنانی، گفت: برای کارهای آقای «محمد مهدی سیار» احترام خاصی قائل هستم؛ او شاعری است که من را به یاد دوران جوانی قیصر می اندازد حالا شاید درجه حساسیت هایی را که آقای قیصر داشتند آقای سیار کمتر داشتند ولی واقعا کارهای او از عیار بالای برخوردار است.

در ادامه علیرضا قزوه و حامد عسگری به نقد شعر محمدمهدی سیار در ترانه «سفره رنگین» پرداختند. کامران میرزایی تنظیم کننده این آهنگ نیز در سخنانی گفت: در این نماهنگ ساز زهی و فلوت عربی استفاده شده بود؛ در مورد شعر آقای سیار هم باید به این نکته اشاره کنم که هر واژه ای جدید آن قشنگ است.

محمد جواد موحد خواننده آهنگ «سفر رنگین» در سخنانی گفت: حضور در این نشست ایده های بسیار خوبی را نصیب من کرد؛ در مورد روند تولید کار هم باید این توضیح را بدهم که ما از شعر وارد ملودی سازی و تنظیم شدیم.

وی افزود: به نظر من درست کار این است که ما بتوانیم افراد و تیم هایی داشته باشیم که این پروژه را همزمان به جلو ببرند؛ یکی از اتفاق هایی که در این کار دست «کامران میرزایی» را برای کار آسان تر بست این بود که در کل کار کردن بر روی غزل در فضای موسیقی بسیار سخت است.

این خواننده ادامه داد: از طرف دیگر هم اگر بخواهیم آن فریاد و اعتراض خود را در این قالب ارائه بدهیم باز هم این موضوع کار ما را سخت تر می کند؛ در حقیقت تمام تلاش بر این بود که فریادی که زده می شود اعتراض باشد از یک اذیت و آزاری که از یک ناعدالتی دیده است.

موحد تصریح کرد: این تجربه اول ما بود و امیدواریم که این کار آغازی باشد برای اینکه کارهای جدی تر و قوی تری داشته باشیم. بعد از اجرای این کار قبول کردم می توان اتفاقات جدیدی رقم زد ولی آنها را برای کارهای جدیدتر خود گذاشته ام.

منبع: فارس